Πολύ συχνά, τα παιδιά και οι έφηβοι εκδηλώνουν νοσταλγία για την οικογένεια και το σπίτι τους, όταν βρίσκονται στην κατασκήνωση. Η αντίδραση αυτή είναι συνήθης ιδιαίτερα στα παιδιά, που ζουν για πρώτη φορά την κατασκηνωτική εμπειρία. Όταν, λοιπόν, ένα παιδί αποχωρίζεται για πρώτη φορά το σπίτι, την οικογένεια και την καθημερινή του ρουτίνα ενδέχεται να νιώσει άγχος, θυμό, φόβο, απογοήτευση, εγκατάλειψη, συναισθήματα που παρουσιάζουν άμεση συσχέτιση με το συναισθηματικό δεσμό του με τις βασικές φιγούρες φροντίδας του. Πιο αναλυτικά, ένα παιδί μπορεί να αισθάνεται άγχος, ότι δε θα καταφέρει να ανταποκριθεί στις διάφορες προκλήσεις και δραστηριότητες της κατασκηνωτικής ζωής. Επίσης, το άγχος μπορεί να πηγάζει από την απουσία οικείων προσώπων και τη σκέψη, ότι ίσως δε θα μπορέσει να κάνει νέους φίλους και να συνδεθεί. Επιπρόσθετα, ένα μικρότερο ηλικιακά παιδί ενδεχομένως φοβάται, ότι οι γονείς του θα το εγκαταλείψουν και δε θα επιστρέψουν, για να το πάρουν πίσω στο σπίτι. Ακόμη, μπορεί να βιώνει την έλλειψη των κοντινών του ανθρώπων και των αγαπημένων του συνηθειών.
Από την άλλη, οι γονείς δυσκολεύονται, όταν ακούν στο τηλέφωνο το παιδί τους να κλαίει και να ζητά να αποχωρήσει και αναρωτιούνται για το ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος διαχείρισης της κατάστασης κατά την επικοινωνία τους. Στο συγκεκριμένο κείμενο θα παρατεθούν ορισμένες προτάσεις για τη διαχείριση της νοσταλγίας των παιδιών εκ μέρους των γονέων, οι οποίες φυσικά δεν αποτελούν γενικό κανόνα, αλλά ενδεχομένως είναι ωφέλιμες, εφόσον προσαρμοστούν στις μοναδικές ανάγκες και χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού.
- Επιτρέπουμε και ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του, τονίζοντας, ότι είναι λογικό να νιώθει έτσι.
- Το ευχαριστούμε, που μοιράζεται όσα σκέφτεται και νιώθει με εμάς, καθώς μας είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε, πώς αισθάνεται.
- Δείχνουμε κατανόηση και σεβασμό στο συναίσθημα και το βίωμα του παιδιού και προσπαθούμε να μη μειώνουμε την αξία του.
- Το διαβεβαιώνουμε, ότι δε θα το αφήσουμε εκεί για πάντα και του υπενθυμίζουμε τη συμφωνημένη ημερομηνία παραλαβής, καθώς και τις ώρες της προγραμματισμένης επικοινωνίας.
- Είμαστε συνεπείς στη μεταξύ μας επικοινωνία.
- Το παροτρύνουμε να μοιραστεί όσα αισθάνεται με πρόσωπα της κατασκήνωσης, που εμπιστεύεται και νιώθει ασφάλεια, εφόσον φυσικά το επιθυμεί.
- Δείχνουμε εμπιστοσύνη στις ικανότητές του και είμαστε υποστηρικτικοί, λέγοντάς του, ότι πιστεύουμε, ότι θα τα καταφέρει και θα περάσει όμορφα.
- Του υπενθυμίζουμε τους λόγους για τους οποίους ήρθε στην κατασκήνωση, αναφέροντας όσα στοιχεία της εμπειρίας αυτής του φάνηκαν δελεαστικά στη διάρκεια της απόφασης να μεταβεί στο κατασκηνωτικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, μπορούμε να συζητήσουμε ξανά για τα αγαπημένα του αθλήματα και δραστηριότητες, στις οποίες ανυπομονούσε να συμμετέχει, την προοπτική να γνωρίσει νέους φίλους, κ.ά.
- Το επιβραβεύουμε για το χρόνο που έχει καταφέρει να παραμείνει στην κατασκήνωση και το ενθαρρύνουμε να προσπαθήσει να μείνει λίγο ακόμη.
- Το παροτρύνουμε να εμπλακεί σε ευχάριστες δραστηριότητες και να μοιραστεί την εμπειρία του μαζί μας. Για παράδειγμα μπορούμε να πούμε το εξής: ‘’Σήμερα θα πας για κολύμβηση; Πολύ ωραία! Ανυπομονώ να μου πεις αύριο, πώς πήγε’’.
- Το προτρέπουμε να μας μιλήσει για τις εμπειρίες και τις δεξιότητες που αποκτά, ακούγοντας ενεργητικά.
- Συζητούμε για τους στόχους, που είχε θέσει πριν την κατασκήνωση και τους επαναπροσδιορίζουμε, εφόσον δεν είναι ρεαλιστικοί και υλοποιήσιμοι.
- Επιβραβεύουμε κάθε προσπάθεια, ακόμη κι αν δεν ήταν απόλυτα επιτυχημένη.
- Αν, τελικά, το παιδί δυσφορεί και επιθυμεί να αποχωρήσει, το ακούμε με σεβασμό και αποφεύγουμε να το επικρίνουμε και να του υπενθυμίζουμε τις προσδοκίες μας από τη διαδικασία αυτή. Αντίθετα, το επιβραβεύουμε για το χρόνο, που κατάφερε να μείνει και το διαβεβαιώνουμε, ότι θα υπάρξουν κι άλλες ευκαιρίες στο μέλλον να αξιοποιήσει την κατασκηνωτική εμπειρία. Σε καμία περίπτωση η βίωση αρνητικών συναισθημάτων δε συνιστά αποτυχία ή λόγο επίπληξης.
Δήμου Ελένη-Μαρία
Ψυχολόγος ΠΕ23,
Ειδ. Συστημική Ψυχοθεραπεύτρια