Το «Γαϊτανάκι» είναι ένα διάσημο και παιχνιδιάρικο χορευτικό έθιμο!!

Έφτασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και τηρείται απαράλλακτο έως και σήμερα στα μεγάλα αστικά κέντρα!
Είναι ένας χορός αγάπης με ανεπανάληπτους συμβολισμούς που συνδυάζει φωτεινά χρώματα, χιούμορ και απίστευτο κέφι!
 

Ετυμολογία

Η λέξη «γαϊτανάκι» προέρχεται από την μεσαιωνική λέξη «γαϊτάνιν», που σημαίνει μεταξωτό κορδόνι, λωρίδα, ταινία! Η κατάληξη «–ακι» προστέθηκε ώστε να δηλώσει κάτι το υποκοριστικό!
Η προέλευσή της είναι άμεσα συνυφασμένη με την πόλη Gaeta της Ιταλίας ,ιδιαίτερα γνωστή για την παραγωγή κορδέλας η οποία και στόλιζε περίτεχνα τα φορέματα εκείνης της εποχής!

Πώς παίζεται;

Απαραίτητα εργαλεία γι’ αυτό το υπέροχο παιχνίδι:
ένας στύλος και 12 πολύχρωμες κορδέλες!
13 άτομα χορεύουν σε κύκλο για να πραγματοποιηθεί το γαϊτανάκι!

Ο ένας κρατά τον μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και είναι αυτές που δίνουν το όνομά τους και στο έθιμο. Γύρω από τον στύλο δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν ταυτόχρονα ανά ζευγάρια, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι.

Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του και έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές. Όταν οι κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει.

 Τι συμβολίζει;

• Ο αριθμός των δώδεκα χορευτών λέγεται ότι δηλώνει τους μήνες του χρόνου που εναλλάσσονται ή τις Ώρες, τις μυθικές θεότητες του χρόνου που όριζαν επίσης την βλάστηση.
  Το γαϊτανάκι αποτελεί παραδοσιακή γιορτή αιώνων, αγροτικών κυρίως περιοχών, συμβολίζοντας το πνεύμα της συναδέλφωσης, της αγάπης και της ομόνοιας.
  Ο κυκλικός χορός συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, από τη ζωή στον θάνατο, από τη λύπη στη χαρά, από τον χειμώνα στην άνοιξη και το αντίθετο.

Και οι Απόκριες αποτελούν μια γιορτή χαράς που συνδυάζεται με την αναζωογόνηση, με το ξύπνημα της φύσης και την άνοιξη. Αντλούν την καταγωγή τους από τα αρχαία Ανθεστήρια, γιορτή προς τιμήν του Διονύσου, η οποία διαρκούσε 3 ημέρες τον μήνα Φεβρουάριο!  

• Για κάποιους άλλους, ίσως πιο ευφάνταστους, οι ρίζες του αγαπητού αυτού εθίμου βρίσκονται πολύ βαθιά στην αρχαιότητα, σε έναν λαό που κατοικούσε αρχικά στη Θράκη και μετέπειτα στη σημερινή Τουρκία, τους Φρύγες.

Οι Φρύγες λάτρευαν τη Μητέρα Θεά Κυβέλη, που ταυτιζόταν με τη Ρέα, κόρη του Ουρανού και της Γαίας. Ήταν θεά της φύσης, της γονιμότητας, της γης, μητέρα θεών και ανθρώπων.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Κυβέλη αγαπούσε πάρα πολύ έναν όμορφο άντρα, τον Άττι, ο οποίος σκοτώθηκε από το θανάσιμο χτύπημα ενός κάπρου στο κυνήγι.  

Η Κυβέλη θρήνησε για τον χαμό του και τον μεταμόρφωσε σε έλατο. Από τότε ο Άττις συμβόλιζε τη βλάστηση, την αναγέννηση, το κύκλο της ζωής, το πέρασμα από τη λύπη στη χαρά και το έλατο που θύμιζε το λυγερόκορμο παλικάρι, έγινε το σύμβολο σε όλες τις γιορτές αναγέννησης της φύσης. Οι Φρύγες στόλιζαν με καρπούς, υφάσματα, λουλούδια το δέντρο και χόρευαν γύρω του ως ένδειξη χαράς για την αναγέννηση του Άττι.

Κατά το πέρασμά του, από την αρχαιότητα στη νεότερη ιστορία, το έθιμο αυτό άλλαξε λίγο μορφή, το έλατο έγινε κοντάρι, τα λουλούδια, οι καρποί και τα υφάσματα έγιναν κορδέλες, άλλα ο συμβολισμός παραμένει πάντα ο ίδιος….  Ο κύκλος της ζωής!!